‘Het
is prachtig maar het vlamt nog niet’ riep ik afgelopen herfstvakantie regelmatig
al wandelend uit. Het betrof de bijna vlammende bomen in de Vlaamse bossen, en
het deed me denken aan een groots georkestreerd geheel waarin de een na de
andere boom in slow motion uitbarst in lichtgevend geel tegen een decor van
sprankelend paars, rood, bruin en groen. Vurige aanwezigheid als voorbode voor
de stille ingetogen wintertijd.
Mensen
met een vak
Vlammen.
Doen waar je goed in bent. Daar deed het me aan denken. Aan mensen met een vak .
Gepassioneerd, gedreven, in ontwikkeling, met hoogtepunten en introverte
zelfwerkzaamheid. Mensen met een professie. Artsen, schoenmakers,
voetballers.
Aanvoeren
en voetballen
Over
voetballers gesproken: als voetballer werd ik ooit gekozen als aanvoerder van
mijn voetbalteam. Werd ik gekozen op:
- voetbalkunde
- leiderschapskunde
- mix van a en b
Ik
hoop 1. Goed kunnen voetballen was het doel van mij en de trainingen.
We wisten precies wie in het team goed, beter, best was; van nature maar ook
door training en door innerlijke motivatie/mate van fanatisme. Ik was goed
maar niet de beste, toch werd en bleef ik jarenlang, zonder discussie en
stoelpootzagerij, de aanvoerder.
Ik
denk dus 2. Vanuit mijn plek in het veld, de achterste vrouw, en met
mijn lengte had ik overzicht en zette al voetballend de lijnen en strategie uit.
Naast het lijnen uitzetten kon ik echter ook wel gewoon goed voetballen en
bezat ik de competenties die nodig waren voor mijn verdedigende plek.
Dus
ik denk toch 3. Aanvoerder en verdediger: twee functies, twee taken, op
1 plek. Ik bleef werken aan mijn voetbalkunde en groeide in mijn rol en kunde
als aanvoerder. Leren door te doen en door coaching vanaf de zijlijn en training
na de wedstrijd.
Leidinggeven
is ook een vak!
Net
zoals bankieren een vak is, en voetballen, is leidinggeven ook een vak. Deze wat
impopulaire zienswijze impliceert dat leiders hierop, net als op andere
professies, zich blijvend hebben te ontwikkelen, zich in zelfwerkzaamheid en
passie aan hebben te weiden, weten wat ‘goed worden in dit vak’ van hen vraagt,
en bewust voor dit vak kiezen omdat ze zichzelf erin kunnen vinden en in kwijt
kunnen. Een vak om in te groeien en beter van te worden.
Status
en gemak
In
tegenstelling tot de omgang met de oorspronkelijke professie, benaderen gewezen
leidinggevenden hun leiderschap vaak niet als vak maar als iets wat je erbij
doet, of wat je krijgt als beloning, of als iets dat je van 'nature' doet. Bankiers, rechercheurs, criminologen,
activisten, leerkrachten, hoogleraren, armoedebestrijders, allen vakmensen met
verstand, dreigen vaak zonder studie en toewijding aan het vak, een
leidinggevende taak aan te nemen zonder de verantwoordelijkheid die daarbij
hoort te kennen, te voelen. Ontdekking geschied pas nadat al enig leed is
berokkend, aan de persoon in kwestie zelf, en/of aan anderen en de
organisatie.
Modderen
in het moeras tussen oorspronkelijk vak en leiderschapstaak
In
enkele branches biedt men mensen die zijn aangekomen op de leiderschapspositie,
weleens een tweedaagse cursus aan en worden ‘high potentials’ nog weleens door
een wasprogramma gehaald. Echter, na ‘het programma’ stopt het leren
leidinggeven. Op eigen houtje moddert men door in het moeras tussen
oorspronkelijke vak en leiderschapstaak in. Het hebben van een respectabele
leeftijd en honderd jaar ervaring is al helemaal een vrijbrief voor het stoppen
met leren en ontwikkelen in je vak als leider.
‘Weer
een leidinggevende die zich al doende lekker op mij uitleeft’ hoor ik regelmatig
medewerkers verzuchten.
Dat
kan anders in 25 minuten
Om
een beter leider te worden beval mister Yamada -CEO van het tweede grootste
bedrijf in Japan- tijdens een seminar over leiderschap aan, om 25 minuten per
dag stil te zitten. Om de focus van externe gerichtheid, te draaien naar interne
gerichtheid. In mijn woorden: om de innerlijke groei net als de externe groei
aandacht te geven, en zo je draagkracht voor je taak te vergroten. Gewone mensen
mogen van mister Yamada, die ook zenmeester is, 10 minuten zitten, maar leiders,
die met mensen werken en organisaties leiden, ‘need to sit at least once a day
for 25 minutes’.
Hoe
omvattender je verantwoordelijkheid, hoe vaker en langer je hebt te zitten en
niets te doen. Om focus te houden, en te doen ‘what comes up’ and ‘to forget
about yourself’. Hoe hoger in de boom, hoe minder je dus eigenlijk hoeft te
‘doen’. Heel makkelijk maar zo moeilijk.
Oefening
baart kunst
Leidinggeven
is niet alleen ‘werken’ en heel veel doen, jezelf verliezen in het werk, maar
vooral ook heel aanwezig en alert zijn in het werk, veel kunnen ‘dragen’, meer
dan jezelf kunnen omvatten. Daar is continue en blijvend leren en ontwikkelen
voor nodig, om de innerlijke draagkracht en de externe kunde te vergroten.
Leidinggeven
is een gedisciplineerde toewijding aan het vak leiderschap.
Net
als de aanvoerder in het voetbalspel zich commiteert aan de taak en daarbij een coach aan de zijlijn heeft staan en
een trainer die 2 keer per week klaar staat om de individuele voetbalkunde, de
samenwerking en de aanvoering te oefenen en verbeteren. Het kan toch niet zo
zijn dat in het amateurvoetbal de aanvoerdersontwikkeling beter begeleid wordt,
dan de leiderschapsontwikkeling in organisaties?
Het
bieden van een lerende werkcontext voor leiders, zie ik dan ook als mijn
belangrijkste taak voor leiders die een vorm willen vinden waarin je leert in
wat je doet.
Leren
en blijven leren
Leren
en blijven leren in je vak als leidinggevende. Makkelijk en moeilijk
tegelijkertijd. Niet perse leuk, cool en snel maar net als in de woorden van
mister Yamada: ‘zitten is helemaal niet leuk, je wordt er wel beter van’.
Pleidooi:
1.Benader
leiderschap als een vak!
2.Blijf
leren.
Tip
aan:
Starters: geef leiding vanuit een leerkader en oefen niet gratis op uw
medewerkers.
Ervaren leidinggevenden: als u denkt dat u klaar bent met leren, verzamel meer
informatie over het vak leidinggeven.
Senioren: denk niet dat je het zou moeten kunnen. Start juist nu met leren
leidinggeven of blijf van uzelf mogen leren.
Leidinggevenden: blijf werken aan uw individuele competenties en innerlijke
groei. Vindt een leercontext bij uw werk.
Directies en MT’s: besteed naast uw individuele leiderschapontwikkeling tijd aan
uw gezamenlijke leiderschapstaak en samenwerking.
Geldloze branches: niet lerend in het vak leidinggeven staan kost geld.
Leertip:
zitten kost geen geld.
In 2013 vindt voor het tweede jaar de training 'Leidinggeven is een vak' plaats.Voor beginnend en ervaren
leidinggevenden, jong en oud. Over hoe je zelf kunt blijven leren in je vak als
leidinggevende.
Aanmelden: levenenwerk@edithlindhout.nl. Informatie: www.edithlindhout.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten